Llumeres: l'encantu d'un llugar abandonáu

     Siguiendo la carretera que dende Lluanco va camín de Peñes, al pocu de dexar atrás Bañugues, ábrese una ensená de cantiles pindios, xuru refuxu a vientos y marexaes del noroeste, que destaca enforma por ruines espardíes, pedreros que s'adientren na mar asemeyando les grades d'un astilleru y agues roxes que mueyen un sablón del mesmu collor. La ensená de Llumeres, col so puertu arruináu soportando'l batir de galernes y foles, acucáu na so soledá, ensín naide que percorra los cais, ye ún d'esos requexinos máxicos que, afortunadamente, tantu abondien n'esta tierra de nueso.

Parte oriental de la ensená de Llumeres, col puertu al fondu y delles ruines de la mina a mandrecha

     Llumeres, un puertu ñatural ensín pueblu, un de los dos únicos refuxos naturales, xunto con Xixón, escontra los temporales del noroeste, los más violentos que solmenen esti mar Cantábricu tevo vida curtia y tardía.

     Dende tiempos prehistóricos conozense dellos yacimientos mineros averaos al fierru n'Asturies. Dende la Sierra l'Aramu al oriente Astur puen atopase yacimientos mineros esplotaos nes dómines castreñes ya romanes. De toos estos yacimientos, munchos de los cuales entá furrularon hasta metanes del sieglu pasáu (Los Llamargones de Quirós, el Narancu d'Uviéu, Sobrescobiu,...) Llumeres foi la de mayor importancia y que mayores cotes de produción algamó. Ye creyencia que esti yacimientu yera'l que suministraba la materia prima pa los poladores del castru la Campa Torres, los cilúrnigos, pueblu de xente fino nel trabayu'l metal, especialistes nes fundiciones ya ellaboraciones de utiles de fierru (mesmamente la torna'l so nome sedría "caldereros").

Mina de Llumeres nos años 50. Semeya del archivu de Duro-Felguera

     Col trescurrir de los tiempos ya'l aniciu la industrialización, la rellativa abondancia de yacimientos férricos n'Asturies axuntaos a los del carbón, fixeron d'esti país centru neuralxicu del esposigue siderúrxicu español xunto col País Vascu, probe en carbón pero ricu tamién en fierru col perimportante yacimientu de Somorrostro. Asína medraron fábriques siderúrxiques nos conceyos de costeros al rodiu'l cabu Peñes, nos valles mineros del Nalón y del Caudal asína comu'l del ríu Trubia. La Sociedad Compañía Minera de Gozón, Sociedad Mineromatalúrgica Duro-Felguera, la Fabrica de Mieres, la Compañía Chavitou, foron dalgunes de les que se dedicarón a eses llabores estractives. La escasez de mineral durante les dos guerres mundiales asína como pola demanda nos primeros años de posguerra española ya europea marcaron el puntu álxidu d'estes esplotaciones, algamando la mina de Llumeres, la de mayor importancia n'Asturies, una produción de 86.000 tonelaes en 1950, lo que significaba un puquiñín menos de la metá de la produción asturiana n'aquellos años. Col avanzar de la recostrución europea y gracies enforma al fin de los años de l'autarquía que propició l'entamu la guerra fría, les siderúrxiques asturianes entamaron a recibir el mineral dende sudamérica o l'africa, onde la bayura de les vetes, la esplotación a cielu abiertu y lo baxo los costes de manu d'obra dieron-i el tiru gracia a les mines astures, pesllando Llumeres en 1967.

Dársena y cargaderu de mineral

     Una de les curiosidaes d'esti yacimientu ye que, al tar asitiáu nos cantiles a la vera la mar, nun llugar ensín gran polación, alcordose a entamos del sieglu XX construyir un puertu que permitiera'l tresportu del mineral dende la mesma bocamina dica los puertos de Xixón, Avilés o San Esteban, los cuales cuntaban con ferrocarril col que tresportar el mineral a les factoríes que la Duro Felgura, propietaria cabera de la esplotación, tinía na cuenca'l Nalón. Esti puertu, güei ocupáu namás que por dalguna que otra lanchina de pesca, cuntaba con unos cargaderos polos que'l mineral embarcábase nos costerinos que la Duro tinía al efeutu. El llaváu del mineral, los desagües que dende dientro la mina vertían a la mar, el mineral que dende los cargaderos finaba no fondo'l puertu, foron tiñendo de roxu l'agua, que a so vez foi dandoí el mesmu collor a les peñes de cantiles o la mesma arena la playa. Un sablón roxu que güei, 45 años dempués de finaos los trabayos mineros, sigue siendo'l sellu d'identidá de la ensená de Llumeres, como los cristales lo foron de la playa San Pedru.

Ente l'arena roxa remanecen restos d'estructures ya desaniciaes

     Dellos son los edificios, ya ruinosos, que entá son a atopase: la bocamina al pie de playa, almacenes y oficines, la casa máquines, el puertu, etc. Toos ellos son una bona muestra del pasáu industrial d'esta tierra y bien merecían unos trabayos de restauración enantes de que se vaigan abaxo pol abandonu. Mesmamente el puertu, col testeru dixebráu po la fuercia la mar, con dellos muros derruídos, colos sos cimientos minaos pola resaca, ye bon exemplu de la ruina que díi tres díi cae sobre'l llugar.

Muries que caen, minaes pola mar, argayaes polos cantiles

     Pero Llumeres ye más que una güelga de la hestoria industrial asturiana. Ye tamién un llugar nel que perdese. Un llugar al que dir nos díis de inverniza, cuando la señardá o l'atristayamientu pídenos vagar en soledá, caleyando'l rompefoles, mirando la mar batiendo escontra les peñes que anuncien la costa, somorguiandonos nel runrun de les foles que espalmen na playa o los pedreros. Rodiaos de cantiles y cola mar de fondu, comu ella ye, infinita y enigmática, con esi poder que tien, comu tien el fuéu, de suminos na sele indolencia del tiempu paráu, hipnotizándonos, serenando l'alma, afogando y llevándose con so les negrures que nos encueyen. O nuna nueche braniega, baxo un cielu escampláu, coles estrelles abellugándonos, demientres los tres faces de lluz del faru Peñes barren, un tres d'otru, imperturbables, los cantiles que por llevante zarren la bahía. 

    Un llugarín que ufierta munches posibilidaes. Que ca ún escueya la suya.